(21/06/2014) Ομιλία του Φώτη Κουβέλη στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής

Μετά το πολύ κακό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών έχει ανοίξει ένας κύκλος περίσκεψης και αναζήτησης των αιτιών. Διατυπώνονται όπως είναι λογικό, ερωτήματα, απόψεις και προτάσεις για το μέλλον της Δημοκρατικής Αριστεράς. Είναι μια διαδικασία αυτή επίπονη και φορτισμένη, όμως ταυτόχρονα αναγκαία. Είναι μια διαδικασία που πρέπει να γίνει με τρόπο συντεταγμένο, νηφάλιο και ενωτικό. Με τρόπο που να επιδιώκει τις συνθέσεις και όχι τις διαιρέσεις.

Η ανάλυση των αιτιών πρέπει να αποφύγει τις μονοδιάστατες προσεγγίσεις και την περιπτωσιολογία, τις προσωπικές αναγνώσεις. Δεν πρέπει να χάσουμε το θάρρος μας, δεν πρέπει να κυριαρχήσει το προσωπικό άγχος έναντι της συμβολής μας στη συλλογική μας υπόθεση. Πρέπει όλοι μας  να εγγυηθούμε τη συζήτηση , καθώς και όλες τις απαραίτητες διαδικασίες  με στόχο να μπει το κόμμα σε τροχιά ανάκαμψης.

Να εργασθούμε – και θα εργασθούμε - για όλες τις  απαραίτητες αλλαγές στην πολιτική και τη

λειτουργία της Δημοκρατικής Αριστεράς για να μπει σε ανοδική πορεία. Αλλαγές που πρέπει να λάβουν χώρα με διαδικασίες και τρόπο καταστατικό, δημοκρατικό και συντεταγμένο. Έτσι όπως αρμόζει στον πολιτικό μας χώρο .

Στο πλαίσιο αυτό η   απόφαση μας  για διεξαγωγή συνεδρίου το φθινόπωρο συνιστά πρόκληση στην οποία πρέπει να ανταποκριθούμε με υψηλό αίσθημα ευθύνης.

Ακούω και κατανοώ τους προβληματισμούς που εκφράζονται. Γνωρίζω ότι υπάρχουν πρακτικά εμπόδια και οργανωτικές δυσχέρειες. Δεν έχουμε ωστόσο άλλη επιλογή. Δεν έχουμε άλλη δυνατότητα από την προσφυγή στη συλλογικότητα του κόμματος . Και πρέπει , όλες και όλοι, να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα με γνώμονα και οδηγό τη θέση ότι στις μεγάλες πολιτικές καμπές, στα κρίσιμα πολιτικά σταυροδρόμια, δεν υπάρχει άλλος δρόμος, άλλη δημοκρατική λύση, από τον βαθύ και ειλικρινή διάλογο.

Το συνέδριό μας πρέπει να είναι συνέδριο συνθέσεων. Πρέπει να είναι συνέδριο προσαρμογών και αλλαγών. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να είναι και δεν θα είναι συνέδριο   <<ξεκαθαρίσματος  λογαριασμών >> και  επιβολής απόψεων .

Το μήνυμα μας, το μήνυμα από τη σημερινή Κεντρική Επιτροπή προς τη βάση του κόμματος, πρέπει να είναι σαφές και καθαρό: Όλες οι αποφάσεις ,  ανήκουν στα μέλη του κόμματος ,  στους συνέδρους.  Να δώσουμε ξανά  πνοή και όραμα σ’ αυτό το κόμμα, να διαψεύσουμε   τις Κασσάνδρες, να διαψεύσουμε   τους χωροτάκτες της νέας πολιτικής γεωγραφίας, που απαιτούν αυτοί   να καθορίσουν το δρομολόγιο…

Γιατί, το βλέπετε συντρόφισσες και σύντροφοι… Το εισπράττετε καθημερινά. Στο όνομα της εκλογικής ήττας και της δικαιολογημένης απογοήτευσης που έσπειρε στα μέλη μας, η Δημοκρατική Αριστερά καλείται από αυτούς τους χωροτάκτες  που κάποτε εκθείαζαν το ρόλο της στην πολιτική σκηνή, να προσαρμοστεί. Να υποταχθεί.  Διαφορετικά απειλείται ότι θα απαξιωθεί.

Στο πλαίσιο αυτό, κάθε έννοια συντεταγμένης πορείας χαρακτηρίζεται αργοπορία, οι προβλεπόμενες καταστατικά διαδικασίες βαφτίζονται υπεκφυγή,  η δημοκρατική λειτουργία αντιμετωπίζεται ως πρόφαση. Κάνουν λάθος. Η μοίρα της Δημοκρατικής Αριστεράς δεν ανήκει σε κανέναν άλλον παρά μόνον στα μέλη της. Αυτά θα αποφασίσουν για τα επόμενα βήματά της. Και έχουμε υποχρέωση να το κάνουμε αυτό συντρόφισσες και σύντροφοι. ‘Όχι για τους εαυτούς μας. Ούτε καν για το κόμμα μας. Έχουμε υποχρέωση έναντι των πολιτών και του τόπου, να αναστηλώσουμε το κύρος των ιδεών που κατέστησαν επιβεβλημένη την ίδρυση της Δημοκρατικής Αριστεράς, για να συμβάλουμε στην αντιμετώπιση της κρίσης και στην ανασυγκρότηση της χώρας.

Η χρονική στιγμή της διεξαγωγής του συνεδρίου μας συμβαδίζει, άλλωστε, με εξελίξεις πυκνές και κρίσιμες σε πολλά και διαφορετικά πεδία. Και οι προσυνεδριακές μας διαδικασίες συμπίπτουν με την προσπάθεια της κυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ να ωραιοποιήσει - και μέσω της δημιουργίας του νέου κυβερνητικού σχήματος – πολιτικές που βυθίζουν την κοινωνία και εγκλωβίζουν την οικονομία στο υφεσιακό τέλμα. Η έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που προ ημερών δημοσιοποιήθηκε, πιστοποιεί ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας: εισαγωγή του λοκ- άουτ, απελευθέρωση ομαδικών απολύσεων, πάγωμα τριετών, νέο ασφαλιστικό , είναι μερικά μόνο απ’ όσα περιέχει η νεοφιλελεύθερη «εργαλειοθήκη».

Στο κλίμα που διαμορφώνεται, συνεπώς, και με την προσφυγή στις κάλπες να βρίσκεται μονίμως προ των πυλών, δεν έχουμε ανάγκη από ένα συνέδριο εσωστρέφειας, χαμηλής πολιτικής παραγωγικότητας και εσωτερικών διευθετήσεων. Κάτι τέτοιο δεν αφορά την ελληνική κοινωνία .

Το κεντρικό ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε όλοι , ο καθένας προσωπικά αλλά και όλοι μαζί συλλογικά, είναι αν πιστεύουμε στη δυνατότητα ανάκαμψης της Δημοκρατικής Αριστεράς, αν πιστεύουμε στην αναγκαιότητα ύπαρξης αυτού του πολιτικού χώρου. Είναι ένα συγκεκριμένο  ερώτημα και ο κάθε ένας από εμάς προτού το απαντήσει οφείλει να αναμετρηθεί με τη συνείδησή του.

Όταν ιδρύσαμε τη Δημοκρατική Αριστερά  με μεγάλη  αισιοδοξία , δεν πιστεύαμε πως ο δρόμος μας θα είναι εύκολος. Γνωρίζαμε και τότε, αλλά σήμερα πολύ περισσότερο, τις δυσκολίες. Γνωρίζαμε ότι οι αλλαγές είναι υπόθεση απαιτητική. Γνωρίζαμε ότι  είναι δύσκολες.

Στην πορεία αυτών των τεσσάρων χρόνων,  κάναμε υπερβάσεις, κάναμε και λάθη. Σήμερα καλούμαστε να τα αποτιμήσουμε. Καλούμαστε να προχωρήσουμε αλλάζοντας. Καλούμαστε να διαφυλάξουμε το πολιτικό φορτίο, τον αξιακό πυρήνα και τις προγραμματικές μας προτάσεις όχι με τρόπο αμυντικό και φοβικό, αλλά με διαδικασίες ανοιχτές, ειλικρινείς και εξωστρεφείς.

Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι το εκλογικό αποτέλεσμα, το οδυνηρό αυτό εκλογικό αποτέλεσμα, μας θέτει όλες και όλους ενώπιον κρίσιμων ερωτημάτων. Τις απαντήσεις θα τις αναζητήσουμε  όλοι μαζί. Με συντροφικότητα και αλληλεγγύη. Με αυτοκριτική τόλμη και διάθεση επανατοποθετήσεων. Με την υπευθυνότητα και τη σοβαρότητα που αξίζει στο χώρο μας. Γιατί ο χώρος μας υπάρχει – και είναι πολύ ευρύτερος από τα όρια του δυσμενούς  εκλογικού  αποτελέσματος .

Το εγχείρημα της Δημοκρατικής Αριστεράς οφείλει και πρέπει να συνεχιστεί ως μία σύγχρονη πολιτική συνισταμένη  των καταβολών της ανανεωτικής αριστεράς, του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της πολιτικής οικολογίας.

Ως πολιτική δύναμη που θέλει και μπορεί να συμβάλλει στη συνεργασία των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων της χώρας σε μία εναλλακτική κατεύθυνση, απέναντι στις συντηρητικές πολιτικές.

Προσωπικά πιστεύω ότι, ναι, μπορούμε. Προσωπικά πιστεύω ότι είναι χρέος μας να προχωρήσουμε. Παρακολουθώ τις τοποθετήσεις των στελεχών και των φίλων του κόμματος σχετικά με τις αιτίες της ήττας, αλλά και τις προοπτικές μας, και ομολογώ πως κάθε μία ξεχωριστά φωτίζει πτυχές σημαντικές. Προσθέτουν αξία στη συζήτηση. Έχω επίγνωση των  δυσκολιών, όπως και του γεγονότος ότι μια πορεία ανάκαμψης βασίζεται σε προϋποθέσεις. Προϋποθέσεις πολιτικές αλλά και οργανωτικές. Προϋποθέσεις αναγκαίες αλλά και ικανές να αντιστρέψουν την κατάσταση. Ενότητα – αλληλεγγύη – συλλογικότητα, οργανωτική ανασυγκρότηση, δουλειά, επιμονή και αποφασιστικότητα. Πολιτική αυτονομία της Δημοκρατικής Αριστεράς και, βέβαια, ανοιχτό πνεύμα συνεργασιών.

Θα μιλήσουμε για όλα. Και πρέπει να μιλήσουμε για όλα. Όχι όμως με τη λογική των ανθρώπων που ζουν στην ασφάλεια μιας λέσχης διανοητών, αλλά με την αίσθηση και τη συνείδηση των πολιτικών στελεχών που βρίσκονται αντιμέτωπα με διλήμματα και στοιχήματα.  Που προσεγγίζουν τις εξελίξεις όχι απλώς για να τις αναλύσουν, αλλά για να τις επηρεάσουν και να τις αλλάξουν…

Προφανώς, υπήρξαν ασάφειες στην πολιτική μας γραμμή, το συνολικό εκπεμπόμενο μήνυμα του κόμματος ήταν θολό, υπήρξαν λάθη τακτικής και πιθανά και στρατηγικής. Αυτά πρέπει να εντοπιστούν και να εξηγηθούν. Να εξηγηθούν ώστε να  δοθούν οι καλύτερες λύσεις για τη συνέχεια.

Όλα αυτά όμως πρέπει να γίνουν παράλληλα με τις παρεμβάσεις μας στην πολιτική ζωή της χώρας.  Οι εξελίξεις τρέχουν και η πολυτέλεια της ενδοσκόπησης δεν υπάρχει για κανέναν. Οι διαδικασίες μας δεν πρέπει να είναι αποκομμένες  από την ζώσα πραγματικότητα και δεν πρόκειται να είναι.

Αναφέρθηκα - και προηγουμένως - στην πρόσφατη έκθεση αξιολόγησης του ΔΝΤ , που αποκαλύπτει το εύρος δεσμεύσεων που έχουν ήδη αναληφθεί και πλήττουν την κοινωνική συνοχή. Υπάρχουν κι άλλα αρνητικά που έρχονται, όπως ο απαράδεκτος νόμος για τις αδειοδοτήσεις επενδύσεων και τον χωροταξικό σχεδιασμό - ο γνωστός νόμος περί αιγιαλού - η κατάργηση  από 1/1/2015 όλων των χρηματοδοτικών εισφορών που στηρίζουν τις επικουρικές συντάξεις, καθώς και η δημιουργία της λεγόμενης  μικρής ΔΕΗ και στη συνέχεια η πώληση της.

Κι όμως. Μπροστά στα μάτια μας όλες αυτές τις μέρες εξελίσσεται μια προσπάθεια επικοινωνιακής μεταστροφής της πραγματικότητας, στο πλαίσιο της οποίας οι  πολιτικές που έχουν προεπιλεγεί   επιχειρείται να μπολιαστούν με αντιμνημονιακές ρητορικές. Δεν το έχουμε ανάγκη.

Ως Δημοκρατική Αριστερά θα στηρίξουμε πολιτικά όποια προσπάθεια καταβληθεί για την αποφυγή νέων μέτρων και θα παρακολουθήσουμε στενά τη διαδικασία αναδιάρθρωσης του χρέους. Από αυτήν άλλωστε θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό  η δυνατότητα της χώρας να ανακάμψει, να ασκήσει κοινωνική πολιτική και να αποκαταστήσει αδικίες και ακρότητες των προηγούμενων ετών. Κάθε αρνητική εξέλιξη θα παγιώσει τη σημερινή κατάσταση και θα ελαχιστοποιήσει τις δυνατότητες βελτίωσης της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας.

Η χώρα πρέπει να επιδιώξει άμεσα μια νέα συμφωνία με τους εταίρους που θα καταστήσει το χρέος βιώσιμο. Στόχος πρέπει να είναι η μείωση του  συνολικού ποσού,  η ελάφρυνση της ετήσιας επιβάρυνσης στον  προϋπολογισμό και η ομαλοποίηση της μέσης ετήσιας πληρωμής. Δεν φτάνει μόνο  η μακρόχρονη χρονική μετακύληση των ομολόγων που διακατέχει η ΕΚΤ , η επιστροφή  των κερδών που απεκόμισαν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα και οι κρατικές τράπεζες και η μείωση των επιτοκίων.  Πρέπει να προχωρήσει και  η  αναδρομική  εγγραφή του ποσού  της ανακεφαλαιοποίησης των Τραπεζών στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Χρειάζεται ένα συνολικό πλαίσιο μέτρων που θα μειώσει ουσιαστικά το χρέος .

Ταυτόχρονα είναι αναγκαία η ενίσχυση της χώρας με ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα έκτακτης ανάγκης  ,ικανό να αντιμετωπίσει την ύφεση, να ανατάξει την οικονομία, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και νέα εισοδήματα και να τροφοδοτήσει τα έσοδα του κράτους μέσα από την οικονομική μεγέθυνση.

Πιστεύουμε ότι αυτά τα δύο θέματα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο εθνικής διεκδίκησης και να συγκροτηθούν ευρύτερες συμπαρατάξεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για την προώθηση τους. Θεωρώ, μάλιστα, πως η δημιουργία αντίστοιχης επιτροπής στο πλαίσιο της Βουλής θα ήταν εξαιρετικά  χρήσιμη.

Η Δημοκρατική Αριστερά δεν πρέπει να κλειστεί στο καβούκι της εσωστρέφειας. Παράλληλα με τις προσυνεδριακές διαδικασίες, το κόμμα μας οφείλει να λάβει πρωτοβουλίες διαλόγου για κρίσιμα ζητήματα αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και αλλαγών, όπως η απλή αναλογική και οι αλλαγές στο πολιτικό σύστημα,  η ουσιαστική ανασυγκρότηση του δημοσίου, η καθιέρωση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, η φορολογική μεταρρύθμιση και φυσικά η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Στις σημερινές συνθήκες, η Δημοκρατική Αριστερά οφείλει να αναδείξει την ανάγκη διαμόρφωσης μιας εναλλακτικής προοδευτικής πρότασης εξουσίας. Μιας πρότασης που θα στηριχθεί από μια νέα κοινωνική συμμαχία και θα υπηρετηθεί από μια νέα πολιτική συμπαράταξη. Σ’ αυτή τη νέα συμπαράταξη η γνώμη μου είναι πως έχουν θέση όλες οι προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις, εκτός από τη ΝΔ.  Όλα τα κόμματα  που αντιπαρατίθενται στον νεοφιλελευθερισμό και συγκλίνουν στη θέση ότι η Ελλάδα θα πρέπει να βγει από το τούνελ της κρίσης, παραμένοντας εντός του ευρώ.

Η χώρα χρειάζεται μια προοδευτική συμμαχία  της αριστεράς και  της κεντροαριστεράς . Της αριστεράς που θα είναι απαλλαγμένη από το λαϊκισμό και της κεντροαριστεράς που θα είναι απεξαρτημένη από τη στρατηγική σύμπλευση με τη Νέα Δημοκρατία.

Και αυτή η θέση δεν ρίχνει νερό στο κρασί μας. Δεν ανατρέπει τις ιδρυτικές αρχές και τους προσανατολισμούς του κόμματός μας. Η επιδίωξη διαλόγου δεν ανακόπτει την κριτική προς το ΠΑΣΟΚ για τη στρατηγική του σύμπλευση με τη Ν.Δ και προς τον ΣΥΡΙΖΑ για το μετεωρισμό του ανάμεσα σε ρεαλιστικές, ανεδαφικές ή λαϊκιστικές θέσεις.

Θα ήταν παράλειψή μου να μην υπογραμμίσω ότι καίριο ρόλο σ’ αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να έχουν οι προοδευτικοί και αριστεροί σοσιαλδημοκράτες με τους οποίους συμπαραταχθήκαμε στο πλαίσιο της προοδευτικής συνεργασίας.

Ήταν ένα πρώτο βήμα αυτή η προεκλογική προσπάθεια και μάλιστα σε πολύ δύσκολη συγκυρία. Η συνεισφορά και η συμβολή τους ήταν και θα είναι σημαντική.

Οι σύντροφοι αυτοί εμπλουτίζουν με την παρουσία, τον λόγο και τις πολιτικές τους απόψεις , την πρόταση της Δημοκρατικής Αριστεράς. Και τους τιμούμε διπλά, γιατί εκτός του ότι έδωσαν μαζί μας τη μάχη, δεν αποθαρρύνθηκαν και παρέμειναν δίπλα μας ακόμη και μετά από το κακό εκλογικό αποτέλεσμα.

Άσχετα με την εικόνα που δόθηκε - και με δική μας ευθύνη - εμείς υπήρξαμε  πάντοτε μέρος του διαλόγου.  Η Δημοκρατική Αριστερά θα επιμείνει στο διάλογο για τη συγκρότηση ενός τρίτου προοδευτικού πόλου, επιδιώκοντας τη συνάντηση των δυνάμεων της προοδευτικής κεντροαριστεράς, του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της πολιτικής οικολογίας.

Είμαστε ανοιχτοί να συζητήσουμε με όλα τα κόμματα και τις κινήσεις αυτού του χώρου. Σπεύδω ωστόσο να σημειώσω ότι ο διάλογος αυτός δεν πρέπει και δεν μπορεί να γίνει σε κενό πολιτικής. Κάθε συζήτηση για το αύριο δεν μπορεί παρά να συμπεριλαμβάνει και τη συζήτηση για το  σήμερα. Δεν μπορεί παρά να αφορά την πορεία της χώρας και τη ζωή των πολιτών . Δεν μπορεί παρά να εξασφαλίζει την αυτονομία της κεντροαριστεράς από τη συντηρητική παράταξη και τις συντηρητικές επιλογές.

Σ’ αυτή τη συζήτηση προσερχόμαστε με τις θέσεις και τις προτάσεις μας, την πολιτική και οργανωτική μας αυτονομία. Και προσερχόμαστε με πολιτικό εργαλείο τις προγραμματικές συμπτώσεις, αφού χωρίς αυτές οι όποιες συνεργασίες μεταπίπτουν στην κατηγορία των κομματικών συγκολλήσεων, χωρίς ορίζοντα και στέρεες βάσεις.

Η Δημοκρατική Αριστερά που μαζί ιδρύσαμε πριν από τέσσερα χρόνια, βρίσκεται στην καμπή μιας εξέλιξης εξαιρετικά κρίσιμης για το μέλλον της. Στο χέρι όλων μας είναι να αποδείξουμε πως το κόμμα μας είναι ακόμα νέο, ριζοσπαστικό και καινοτόμο, ικανό να ξεπερνά τις κρίσεις και να ανανεώνεται.

Στην πορεία προς το συνέδριο μας, έχω την πεποίθηση ότι όλες και όλοι, πέρα από συμφωνίες και διαφωνίες, θα δώσουμε  τον καλύτερο μας  εαυτό για την ολική επαναφορά της Δημοκρατικής Αριστεράς στην καρδιά των εξελίξεων. Εκεί που της αξίζει να είναι.